Witamy na stronie

parafii greckokatolickiej pw. Podwyższenia Krzyża Pańskiego


w Wałczu


Wałecka cerkiew


Obecny kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego został wzniesiony jako ewangelicka kaplica szpitalna z przylegającą doń kostnicą w latach 1923-24. Wybudowano go w stylu eklektycznym z przeważającymi elementami neoromańskimi. Na ścianie wschodniej kościoła wmurowana jest płaskorzeźba z lat 20 XX w. umieszczona tam jako upamiętnienie poległych w czasie I wojny światowej a przedstawiająca Chrystusa pocieszającego młodą kobietę z dzieckiem - wdowę po żołnierzu. Pierwotnie na ścianie budynku umieszczone były też nazwiska poległych na frontach I wojny światowej.

Wnętrze kościoła jednoprzestrzenne, salowe, poprzedzone od strony południowej wąskim przedsionkiem otwierającym się po stronie północnej na nawę szerokim otworem zamkniętym od góry łukiem koszowym. Po stronie północnej nawy szeroki koszowo zamknięty łuk tęczowy, gładki otwierający się na apsydę prezbiterium. Przed prezbiterium ustawiony współcześnie (w 1996) wykonany ikonostas. Powstał on wg. projektu artystki plastyczki i wieloletniej konserwatorki malarstwa sztalugowego (głównie ikon) Walentyny Biriukowicz z Kijowa. Stolarkę wykonał Zbigniew Marus ze Starego Chwalimia k/Barwic. Wszystkie ikony malowała autorka projektu całości.

W carskich wrotach wyobrażono: Najświętszą Marię Pannę, Zwiastowanie z Archaniołem Garbrielem. Poniżej czterech ewangelistów: Mateusza, Łukasza. Jana i Marka. W drzwiach lewych w wysokich płycinach. zamkniętych od góry półłukiem, widnieje wysoka, stojąca postać Św. Ławrentija, po jego bokach św. Mikołaj Cudotwórca i Matka Boska z siedzącym na kolanach Chrystusem Królem (jako dzieciątkiem). W drzwiach prawych przedstawiony jest św. Stefan, a po jego bokach: Chrystus Król (Panujący) i scena Podniesienia Krzyża Świętego Ponad wrotami, w partii belkowania, przedstawiono od lewej: Narodzenie Chrystusa, Chrzest Chrystusa, Wskrze-szenie Umarłych. a osi środkowej - Chrystusa Pantokratora, następnie: Wniebowzięcie NMP. Zesłanie Ducha Świętego i Przemienienie Pańskie na Górze Tabor.


Валецька церква


Теперішня церква Воздвиження Чесного Хреста була збудована в 1923-24 роках як євангелійна лікарняна каплиця, до якої прилягала покійницька. Вона була збудована в еклектичному стилі, у якому переважали неороманські елементи. У східню стіну церкви вмурований барельєф з 20 років ХХ ст., який був поміщений на пам’ять про загиблих під час І світової війни і який представляє Ісуса, який потішає молоду жінку з дитиною – вдову солдата. Спочатку на стіні будинку були поміщені також прізвища загиблих на фронтах І світової війни.

Внутрішня частина церкви є однопростірною, з південної сторони знаходиться вузький притвор, який відкривається з північної сторони до нефа широким отвором з кошовою аркою вгорі. З північної сторони нефа широка закрита кошово арка, гладка, яка відкривається на апсиду святилища. Перед святилищем знаходиться виготовлений і встановлений в теперішніх часах (в 1996 р.) іконостас. Він був виготовлений за проектом художниці і багатолітнього консерватора станкового живопису (переважно ікон) пані Валентини Бір’юкович з Києва. Дерев’яні конструкції виконав Збіґнєв Марус зі Старого Хвалімя б/Барвіц. Усі ікони малювала автор проекту.

На царських воротах зображено: Пресвяту Діву Марію, Благовіщення з Архангелом Гавриїлом. Нижче зображено чотирьох євангелистів: Матея, Марка, Луку і Івана. На лівих дверях з піваркою угорі зображена висока постать св. Лаврентія, по боках ікони зображені св. Миколай Чудотворець і Матір Божа з Ісусом Царем на колінах (дитиною). На правих дверях зображений св. Стефан, а з його боків: Ісус Христос Пантократор і сцена Воздвиження Чесного Хреста. Над воротами зображено зліва: Народження Христа, Хрещення Ісуса, Воскресіння Мертвих, а в середній осі – Христа Пантократора, а далі: Успіння Пресвятої Богородиці, Зіслання Святого Духа і Преображення Господнє на горі Тавор.


Griechisch-katholische Kirche


Das Gebäude der Kirche zum Heiligen Kreuz wurde in den Jahren 1923-1924 als evangelische Krankenhauskapelle mit einer angrenzenden Leichenhalle im Stil des Eklektizismus erbaut, wobei vorherrschende Elemente des Neoromanischen verwendet wurden. An der östlichen Wand der Kirche ist ein Relief aus den 1920er Jahren eingemauert, das dort zur Erinnerung an die Opfer des Ersten Weltkriegs angebracht wurde und Christus darstellt, der eine junge Frau mit einem Kind tröstet - die Witwe eines Soldaten. Ursprünglich waren auch die Namen der Gefallenen im  Ersten Weltkrieg an der Gebäudewand angebracht.

Der Innenraum der Kirche ist einschiffig und geräumig, mit einem schlichten Vorraum auf der Südseite, der sich auf der Nordseite zu einem breiten, oben von einem Korb- oder Rundbogen geschlossenen Bogen öffnet und den Weg zum Schiff freigibt. Auf der Nordseite des Kirchenschiffes befindet sich ein breiter, teils korb- teils rundbogenförmig geschlossener Triumphbogen, der sich zur Apsis des Chors öffnet. Vor dem Chor steht ein 1996 angefertigter Ikonostas. Dieser wurde nach einem Entwurf der Künstlerin und langjährigen Restauratorin für Staffeleimalerei (hauptsächlich Ikonen) Walentyna Biriukowicz aus Kiew angefertigt. Die Schreinerarbeiten wurden von Zbigniew Marus aus Stare Chwalimie in der Nähe von Barwice durchgeführt. Alle Ikonen wurden von der Projekt-Autorin gemalt.

Auf dem königlichen Tor sind die Allerheiligste Maria sowie die Verkündigung durch den Erzengel Gabriel dargestellt. Darunter befinden sich die vier Evangelisten: Matthäus, Lukas, Johannes und Markus. Auf der linken Tür, die oben von einem Halbbogen verschlossen ist, befindet sich eine hohe, stehende Figur des Heiligen Laurentius, flankiert von den Heiligen Nikolaus dem Wundertäter und der Mutter Gottes mit dem sitzenden Christus König (als Kind auf ihren Knien). Auf der rechten Tür ist der Heilige Stephanus dargestellt, flankiert von Christus König (Herrscher) und der Szene der Erhöhung des Heiligen Kreuzes. Über den Toren im Gesims sind von links nach rechts dargestellt: Geburt Christi, Taufe Christi, Auferstehung der Toten; in der mittleren Achse Christus Pantokrator, gefolgt von: Mariä Himmelfahrt, Sendung des Geistes Gottes und Verklärung des Herrn auf dem Berg Tabor.


Greek Catholic Church


The present Church of the Exaltation of the Holy Cross was built between 1923-1924 as an evangelical hospital chapel, to which a morgue was attached. It was built in an eclectic style, which was dominated by neo-Romanesque elements. In the eastern wall of the church there is a bas-relief from the 1920s, which was placed in memory of those killed during World War I. The relief depicts Jesus comforting a young woman with a child, the widow of a soldier. Initially, the names of those killed on the battlefields of World War I were also placed on the wall of the Church.

The inner part of the church constitutes a single space. On the south side of the church, there is a narrow porch, which opens from the north side to the nave with a wide opening with a basket arch at the top. On the north side of the nave there is a wide basket-like smooth arch, which opens onto the apse of the sanctuary. In front of the sanctuary there is a contemporary iconostasis made and installed in 1996. Valentina Biriukowicz, an artist and long-time restorer of easel paintings and icons from Kiev, Ukraine, created the iconostasis. Zbigniew Marus from Stary Chwalim, a village near Barwice, Poland, made the wooden constructions. The author of the project painted all the icons.

The royal gates depict the Blessed Virgin Mary and the Annunciation with the Archangel Gabriel. Below are the four evangelists: Matthew, Mark, Luke and John. The tall panels on the left door depict St. Lawrence, St. Nicholas the Wonderworker, and the Mother of God with the Child Jesus sitting on her lap. The right door depicts St. Stephen, Christ the King, and a scene of the Exaltation of the Holy Cross. The icons above the gate depict, from left to right, the Nativity of Christ, the Baptism of Jesus, the Resurrection of the Dead, Christ, King of the Universe, the Assumption of the Blessed Virgin Mary, the Descent of the Holy Spirit, and the Transfiguration on Mount Tabor.